Richard Tol, de kersverse nummer 94 in de Trouw Duurzame 100, heeft een zeer interessant opiniestuk in het FD. Het geeft mijns inziens uitstekend weer waar we momenteel staan in het klimaatdebat en met betrekking tot klimaatbeleid. Hij schetst veel eerlijker dan het IPCC in AR5 dat de klimaatwetenschap geen idee heeft wat de stagnatie precies veroorzaakt en dat er tal van hypotheses zijn.
Hij komt dan met een stelling waarop ik nog even moet kauwen:
Klimaatbeleid is een klassiek beslissingsprobleem met asymmetrische onzekerheid. Als het meevalt, valt het een beetje mee. Als het tegenvalt, valt het zwaar tegen. Grotere onzekerheid legt meer gewicht op de risico’s. Beleid moet versterkt worden.
Voor mij staat nog niet vast of de uitstoot van CO2 een ‘probleem’ is. Als het meevalt kan het ook gewoon meevallen: meer CO2 is goed voor planten en bomen, de aarde wordt groener, en gematigde opwarming is gunstig voor mens, dier en economie. Tol sluit zijn ogen hier ook niet voor weet ik uit mijn gesprekken met hem. Zijn FUND model laat ook zien dat de klimaatverandering tot nu toe positief is geweest voor de mondiale economie (met mogelijk regionale uitzonderingen), vooral vanwege het fertilisatie-effect van CO2.
Dat het tegen kan vallen wordt steeds onwaarschijnlijker. Schattingen voor klimaatgevoeligheid gebaseerd op observaties komen uit op 1,5 tot 2 graden. Deze schattingen gaan ervan uit dat vrijwel 100% van de opwarming tot nu toe (0,8 graden of iets minder) door de mens is veroorzaakt. Blijkt de zon toch een groter deel voor haar rekening te hebben genomen, dan zal de klimaatgevoeligheid verder dalen. Een andere ‘joker’ in het klimaatverhaal is ook nog altijd de rol van aerosolen. AR5 heeft die rol nu kleiner gemaakt wat ertoe leidt dat onze schattingen voor klimaatgevoeligheid dalen. Het is echter niet ondenkbaar dat de invloed van aerosolen de komende jaren nog verder gaat dalen met als gevolg een verdere daling van de klimaatgevoeligheid. Er zijn onderzoekers die denken dat het indirecte aerosol effect (het effect dat aerosolen hebben op de wolken) vrijwel nul is. AR5 geeft hier nu nog -0,45 W/m2 afkoeling als beste schatting voor. Het omgekeerde – een sterk stijgende inschatting voor aerosolen – ligt vanwege die geopperde aanpassingen voor het effect van aerosolen – op dit moment veel minder voor de hand.
Volgens Tol legt grotere onzekerheid meer gewicht op de risico’s. Toch is het wat vreemd om een meevallende stagnatie van 15+ jaar te interpreteren als “grotere onzekerheid” om vervolgens te concluderen dat het daardoor zwaar kan tegenvallen. Mogelijk doelt Tol met zijn “asymmetrische onzekerheid” op de niet symmetrische vorm van de pdf’s voor klimaatgevoeligheid. Nic Lewis heeft echter de laatste jaren laten zien dat deze “fat tails” meestal het gevolg zijn van onzekere data (bv bij paleoschattingen op basis van proxy’s) en slecht gebruik van Bayesiaanse statistiek. Lewis’ pdf voor klimaatgevoeligheid op basis van ons waargenomen klimaat over de afgelopen 150 jaar is veel beter afgebakend. Lewis zou dan ook zeggen dat de onzekerheden kleiner zijn geworden en de kans dat het tegenvalt ook (wat overigens los staat van de stagnatie).
Hoe dan ook, zijn stuk is hoe dan ook verplichte kost en leidt hopelijk tot constructieve discussie onder al de 99 andere genomineerden van de Duurzame top 100.
Hieronder het integrale artikel van Tol in FD:
KOP: Onzekerheid vereist juist strenger klimaatbeleid
ONDERKOP: Ook al gaat het langzamer of sneller dan verwacht, vroeg of laat zal de aarde verder opwarmen met de schade van dien
De opwarming van de atmosfeer is tot stilstand gekomen. Paniek maakt zich in toenemende mate meester van de milieubeweging. Een groot aantal mensen verdient haar brood aan klimaatverandering. Wat als klimaatverandering een Broodje Aap blijkt te zijn, zoals onlangs in deze krant gesuggereerd door Theo Vermaelen? (FD 4 oktober)
De temperatuur van de lucht aan het aardoppervlak stijgt nu zo’n vijftien jaar niet meer. Sommigen wijzen erop dat andere aspecten van het klimaat nog steeds veranderen, maar die waarnemingen zijn vaak te recent of van te lage kwaliteit om daar echt vertrouwen uit te putten.
Niemand weet waarom de lucht niet meer opwarmt. De klimaatmodellen hebben het niet voorspeld. Er zijn een aantal mogelijke verklaringen.
Het kan zijn dat de natuurlijke variabiliteit van het klimaat groter is dan tot nu toe verondersteld. De door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde wordt in dit geval gemaskeerd door natuurlijke cycli. Als dat waar is, dan zien we ook lange periodes van extra snelle opwarming tegemoet. Het kan ook zijn dat niet de huidige stilstand, maar juist de opwarming van 1970 tot 2000 uitzonderlijk was. In dat geval is het klimaat minder gevoelig voor het versterkte broeikaseffect dan tot nu toe aangenomen. En het kan zijn dat we iets over het hoofd zien. De zon zou belangrijker kunnen zijn voor het klimaat dan we dachten. Of er zou meer steenkool verbrand kunnen worden in China dan de officiële bronnen vermelden. Niemand weet het.
Deze onzekerheid is natuurlijk geweldig voor de wetenschap. Klimatologie werd een beetje saai de laatste jaren. Nu is er weer een echte uitdaging waar een uitmuntende jonge wetenschapper naam en faam mee kan maken.
Een wereld die maar niet warmer wil worden, bezorgt het klimaatbeleid hoofdpijn. Steeds meer mensen betwijfelen dat de mens het klimaat verandert. Dat wantrouwen wordt aangewakkerd door wetenschappers die er niet openlijk voor uit komen dat de onzekerheid rond klimaatverandering de laatste jaren is toegenomen. Klimaatwetenschap wordt al jaar en dag geplaagd door schandaaltjes en lijkt niet in staat daar een eind aan te maken. Het helpt niet dat beleidsmakers rare uitspraken doen. Zo beweerde Klimaatcommissaris Hedegaard onlangs dat het EU-beleid prima in orde is, of het klimaat nu wel of niet verandert.
Hedegaard heeft in zekere zin gelijk. Klimaatbeleid in Europa heeft niet geleid tot het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen. Klimaatbeleid heeft wel twee andere dingen bereikt: het vergroten van de ambtelijke en politieke macht over de economie, en het verrijken van een kleine groep ondernemers. Als je kijkt naar de daden in plaats van de woorden, dan heeft klimaatbeleid niets met klimaatverandering te maken.
De onvrede over klimaatwetenschap wordt ook gevoed door onvrede over klimaatbeleid. Tegenstanders van een uitbreiding van de invloed van de EU, keren zich ook tegen klimaatbeleid en soms tegen klimaatwetenschap, met als argument dat die misbruikt wordt om een overdracht van soevereiniteit van Den Haag naar Brussel te rechtvaardigen.
Maar wat betekent de grotere onzekerheid over klimaatverandering nu voor een klimaatbeleid dat gericht is op het oplossen van het probleem? Klimaatbeleid moet hoe dan ook strenger.
Mogelijk is klimaatverandering minder erg dan we dachten. Maar de aarde is nog steeds warmer dan 150 jaar geleden. Broeikasgassen zijn nog steeds de meest waarschijnlijke verklaring voor de opwarming. Vroeg of laat zal de aarde dus verder opwarmen. Minder snel dan tot nog toe aangenomen, maar verder opwarmen doet ze. Dit zou betekenen dat klimaatverandering nog steeds een probleem is, maar een kleiner probleem dan we dachten. Het klimaatbeleid moet dan de ambitie naar beneden bijstellen. Maar het doel op de lange termijn — geen door de mens veroorzaakte klimaatverandering, ofwel geen uitstoot van koolstofdioxide — blijft staan.
Het zou ook kunnen dat klimaatverandering erger is dan we dachten. Een trend plus cyclus leidt tot perioden met een stagnant klimaat en perioden met zeer snelle opwarming — en schade die navenant groter is. In dat geval moet het klimaatbeleid verscherpt worden, met een snellere overgang naar een koolstof-vrije energievoorziening.
Klimaatbeleid is een klassiek beslissingsprobleem met asymmetrische onzekerheid. Als het meevalt, valt het een beetje mee. Als het tegenvalt, valt het zwaar tegen. Grotere onzekerheid legt meer gewicht op de risico’s. Beleid moet versterkt worden.
Klimaatsceptici die staan te juichen bij het falen van de klimaatmodellen zitten er helemaal naast. Net als milieuactivisten die de stilstand in de opwarming trachten te verdoezelen.
Klimaatbeleid moet beter doordacht worden voordat het kan worden aangescherpt. Weg met de emissiehandel, de fraude en de vriendjespolitiek. Weg met het leger ambtenaren en de regelzucht. Weg met de planeconomie van het energieakkoord. Weg met de subsidies voor politieke bondgenoten. Weg met de plannen voor een wereldregering.
Het beste klimaatbeleid is tegelijk het meest eenvoudige: een koolstofbelasting die laag begint maar gestaag stijgt door de tijd. De belastingopbrengsten kunnen eerst vooral gebruikt worden om de staatsschuld te verlagen, op termijn kan de inkomensbelasting omlaag.
WOORDKADER: Een wereld die maar niet warmer wil worden, bezorgt het klimaatbeleid hoofdpijn
ONDERTEKENING: Richard Tol doceert milieueconomie aan de University of Sussex en de Vrije Universiteit.
Twee aanvullingen. Als de waarnemingen niet met de theorie stroken, dan wordt de onzekerheid groter. Je kunt je natuurlijk richten op de beste schatting van de klimaatgevoeligheid, en die lijkt inderdaad kleiner te worden. Maar er kan ook wat anders aan de hand zijn, en je kunt niet uitsluiten dat zowel de klimaatgevoeligheid als de maskering van het signaal groter is dan gedacht. De schade door klimaatverandering wordt is een functie van de natuurlijke variabiliteit plus de door-de-mens-veroorzaakte klimaatverandering: S = f(N+M). Als d^2f/d(N+M)^2 > 0, dan d^2f/dM/dN > 0. In woorden, als de natuurlijke variabiliteit groter is als gedacht,… Lees verder »
Het verbaast mij dat jullie zo overtuigd zijn van dat de aarde minder snel op gaat warmen (op lange termijn) dan gedacht. Hoewel ik dit ook hoop, en er studies zijn die laten zien dat dit misschien het geval is, zijn er ook nog vele studies die laten zien dat het niet het geval is. (NB: ook in de schattingen van de klimaatgevoeligheid gebaseerd op meetreeksen van de afgelopen 150 jaar zitten grote onzekerheden, ik zou oppassen deze schattingen als superieur te beschouwen ten opzichte van bijvoorbeeld op paleo studies gebaseerde schattingen.) Binnen mijn wetenschappelijke kennissenkring is men in ieder… Lees verder »
@Arjan van Beelen Zekerheid heb je nooit. Ik vind echter dat we wel degelijk het meeste gewicht moeten toekennen aan de schattingen gebaseerd op het recente klimaat. De pdf’s die daaruit voortkomen zijn inmiddels behoorlijk goed constrained. Natuurlijk zit je nog met je onzekerheid rondom forcings (met name aerosolen) en oceaanwarmte, maar die onzekerheden vallen in het niet bij de onzekerheden die spelen bij paleo-schattingen, waar je en niet weet wat de mondiale temperatuur was en je onzekerheden over de forcings een veelvoud zijn van wat ze nu zijn met als gevolg “fat tails” in je pdf. Tenslotte hebben we… Lees verder »
Marcel, ik denk dat je de onzekerheid in de schatting voor ECS/TCR op basis van het waargenomen klimaat over de afgelopen 150 jaar flink onderschat en de onzekerheid in de paleo schattingen (en die van de klimaatmodellen) overschat. Je hebt eigenlijk een (gedetailleerd) klimaatmodel nodig om een schatting te maken van de ECS/TCR aan de hand van de waarnemingen over de afgelopen 150 jaar (ivm het feit dat het systeem niet in evenwicht is), en de onzekerheid in de forcing gedurende deze periode is nogal groot.
Erg goed stuk van Tol, vele malen beter dan het Russische Roulette dat door Marcel gepropageerd wordt.
“Beleid moet versterkt worden.”
Een verstandige uitspraak, in mijn ogen is het een no-brainer zoals ik onlangs al schreef (zie hier). Doorgaan op de huidige weg geeft zelfs met de erg eenzijdige greep uit de wetenschap door Marcel Crok een opwarming van uiteindelijk meer dan 2 graden.
Klimaatbeleid moet beter doordacht worden voordat het kan worden aangescherpt. Weg met de emissiehandel, de fraude en de vriendjespolitiek. Weg met het leger ambtenaren en de regelzucht. Weg met de planeconomie van het energieakkoord. Weg met de subsidies voor politieke bondgenoten. Weg met de plannen voor een wereldregering.
Ik vind dit ook een goed punt. Ik krijg vaak het gevoel dat in discussies over klimaat we allemaal een speelbal zijn tussen verschillende partijen die alleen geïnteresseerd zijn in hun persoonlijke rendement. Enerzijds de fossielebrandstof-giganten, anderzijds de hernieuwbare energie-branche en delen van de milieubeweging.
ik vind het geen juiste redenering van V Tol. De onzekerheid is helemaal niet groter geworden. Die kennen we gewoon niet. Een waarschijnlijkheidsmarge bij een invalide model als dat van het IPCC zegt namelijk helemaal niets. De temperatuur stagneert. Een toekomst met minder temperatuurstijging (of helemaal niet) is daarmee waarschijnlijker geworden en een toekomst met een sterke stijging onwaarschijnlijker. Zo simpel ligt het. Als het aantal verkeersdoden daalt, maar we weten niet precies waardoor, zeggen we toch ook niet dat we juist rekening moeten houden met meer doden? Of als de verzuring van de lucht afneemt en we weten nog… Lees verder »
@Neven
Goed om te zien dat er een zekere common ground is. Een carbon tax zoals Richard voorstelt zou veel rust in de tent geven. Schaf je namelijk alle subsidies af, dan zullen de meeste “duurzaamheidsadviseurs” als sneeuw voor de zon verdwijnen en alleen de echte ondernemers en uitvinders blijven over.
Marcel
@Wim
Goed punt. Ik denk ook dat Richard hier de onzekerheden onterecht groter maakt. Met name de schattingen voor TCR zullen de komende een tot twee decennia steeds preciezer worden. We hebben namelijk een steeds duidelijkere forcing (broeikasgassen). Alleen de onzekerheid over aerosolen blijft een issue.
Marcel
Richard Tol zegt: “Als de waarnemingen niet met de theorie stroken, dan wordt de onzekerheid groter.”
Niet noodzakelijkerwijs. De waarnemingen kunnen zodanig nieuw inzicht geven dat de theorie niet langer houdbaar is en aanpassing behoeft waardoor waarnemingen en (nieuwe) theorie beter corresponderen waardoor de zekerheid toeneemt. Als je echter koppig vasthoudt aan je theorie (e.g. AGW met postieve klimaatgevoeligheid en negatieve klimaatgevoeligheid uitsluit) dan wordt de onzekerheid inderdaad groter.
Een mooie alternatieve theorie voor de stagnatie: http://judithcurry.com/2013/10/10/the-stadium-wave/
@Wim, Chris, Marcel De klimaatgevoeligheid volgt ongeveer uit het temperatuurverschil tussen 1850 en het laatste jaar (2012), gedeeld door de CO2 uitstoot sinds 1850. Naarmate de pauze langer duurt wordt de klimaatgevoeligheid kleiner. Het aantal waarnemingen neemt toe, en de onzekerheid krimpt. Dat is 1 verklaring van de pauze. Maar het veronderstelt een statisch klimaat. Atmosfeer en ocean zijn in een dynamisch evenwicht, bijvoorbeeld T(t) = rT(t-1) + aF(t). In evenwicht, T = Fa/(1-r). Een andere verklaring is dat de energie in de oceaan gekropen is. Maar dat deed het 20 jaar geleden niet. Dat betekent dat r niet constant… Lees verder »
“Beleid moet versterkt worden” is muziek in de oren van de CAGW proponents, zoiets als Agenda 21. Blijkt ook uit de bovenstaande commentaren. Uit geen enkele ontwikkeling is gebleken dat de modellen gelijk hebben gekregen (want daar is álles op gebaseerd) integendeel zelfs. Alleen de geharde apparatsjiks blijven volhouden (en bidden) dat opwarming op een gegeven moment uit de diepe oceanen naar boven komt als het Monster van Loch Ness. Onzekerheid is wat bij het leven hoort maar hoe meer ontwikkeld men wordt hoe meer men probeert de onzekerheid uit te bannen, tot op het onzinnige toe. De (klimaat) onzekerheid… Lees verder »
Richard, Inderdaad er zijn zoveel onbekendheden (je somt er zelf een paar op) dat het ronduit bespottelijk is dat er wetenschappers zijn die durven te beweren dat de wetenschap vast ligt en dat men 95% zekerheid durft te claimen. Verder is de suggestie dat tussen 1976 en 1998 de energie niet in de oceaan zou zijn “gekropen”, maar in de afgelopen periode van 15 jaar wel, puur natte vingerwerk zonder een plausibele verklaring voor dat veranderende gedrag. je zegt: “Klimaatbeleid is een klassiek beslissingsprobleem met asymmetrische onzekerheid. Als het meevalt, valt het een beetje mee. Als het tegenvalt, valt het… Lees verder »
– “het preïndustriële gehalte van 280 ppm ligt niet ver van de ondergrens van wat nog door de natuur wordt getolereerd” Tijdens de ijstijden was het maar liefst zo’n 180 ppm en bij mijn weten was er toen ook nog ‘natuur’. – “Ideaal zou zijn een niveau tussen de 1000 en 2000 ppm.” Dit is te zot voor woorden en een totaal onverantwoordelijke uitspraak. Je hebt het dan over forceringen van 6.8 – 10.5 W/m2 tov. pre-industrieel door CO2 alleen. Zelfs met Marcel’s lage schatting van de klimaatgevoeligheid van 1.5 betekent dat een uiteindelijke temperatuurstijging van minstens 2.8 °C tot… Lees verder »
Ik ga uit van 1 °C per verdubbeling en dan laat ik even een mogelijke negatieve feedback buiten beschouwing (een positieve feedback moet nog maar worden aangetoond). Een negatieve feedback is veel waarschijnlijker, want dat verklaart waarom eerdere temperatuurstijgingen niet tot “tipping points” leidden. Kortom een zichzelf regulerend klimaatsysteem is veel voor de hand liggender. 1600 ppm komt overeen met 2 verdubbelingen t.o.z van het huidige niveau, ergo 2°C. Helaas zullen we dat niveau nooit bereiken. Momenteel stijgt het gehalte met 2ppm/jaar. Met deze snelheid zal dat dus 600 jaar duren. Zelfs met een 4 ppm/jaar duurt dat nog 300… Lees verder »
Er is in de 20e eeuw een 99% correlatie tussen wereldbevolking en CO2, dat betekent dat je statistisch de effecten van wereldbevolking op klimaat (zoals veranderd landgebruik) niet kunt onderscheiden van directe CO2effecten. Het effect van CO2 wordt daarom te hoog ingeschat, wat Pielke senior al jaren aan dovemansoren loopt te roepen.
De onzekerheid wordt groter omdat de modellen waar we onze zekerheid aan ontleenden het huidige klimaat (temperatuur) niet kunnen verklaren. Destijds was er dus een schijnzekerheid. Van onbewust onbekwaam naar bewust onbekwaam. Op basis van het asymmetrische risico kan het voorzorgprincipe uit de kast gehaald worden en kunnen alle pijlen (geld) op een onzekere oorzaak-gevolg-relatie gericht worden. Volgens mij moet je ook bekijken wat de kosten van aanpassing achteraf zijn versus de kosten van het voorkomen vermenigvuldigd met een onzekerheidsfactor want we weten niet zeker of CO2-vermindering enig effect heeft. Economen zouden die berekening moeten kunnen maken Klimatologen zouden de… Lees verder »
Heren,
Ik ga even de Enkhuizer Almanak raadplegen…Veeeeel goedkoper ! We kunnen ook Jomanda vragen om advies…
Je kunt uit modellen nooit de waarheid herleiden, modellen zijn om de theorie te toetsen.
Alle modellen vertonen een exponentiele divergentie veroorzaakt door chaos.
Klimaatbeleid op basis van onbetrouwbare modellen is wichelarij.
@Chris Schoneveld
Een CO2 concentratie tussen de 1000 en 2000 bpm lijkt me al om andere redenen erg onwenselijk; concentratie en leervermogen van de mens worden een stuk lager bij die concentraties (vanaf 1200 ppm). Er zou dan wellicht een evolutie (selectie) plaats kunnen vinden zodat we mensen overhouden die wel goed gedijen bij hoge CO2 concentraties, maar dat lijkt me niet echt een oplossing.
Bart van Oele, Is dat gebasserd op wetenschappelijk onderzoek? In ieder geval zitten we dan tot 1200 ppm binnen de veilige grenzen. Kun je me een referentie geven?
Jos Hagelaars,
Het is wel geen peer-reviewed artikel maar toch wel “thought-provoking”: http://www.drroyspencer.com/2010/09/five-reasons-why-water-vapor-feedback-might-not-be-positive
En: http://www.drroyspencer.com/2013/10/oceanic-cloud-decrease-since-1987-explains-13-of-ocean-heating/
En natuurlijk het wel bekende artikel van Lindzen en Choi: http://www-eaps.mit.edu/faculty/lindzen/236-Lindzen-Choi-2011.pdf
En zoals te verwachten wordt hij weer neergesabeld in de blogosfeer door RealClimate.org en scepticalscience.com. Maar, naar mijn weten, nog niet in de peer reviewed literature.
Ik denk dat dit “debat” een video nodig heeft zoals:
you tube ivo vegter scary bananas.
@Chris Schoneveld Dit heb ik van EHBO-ers bij een sportevenement in een grote sporthal, waar ik als scheidsrechter werkte. In de ochtend werkte de ventilatie niet goed en liep het CO2 gehalte op tot 1200 ppm, dit zorgde voor verminderde concentratie bij scheidsrechters en tafeljury en er gebeurden onder de sporters ook meer ongelukken dan gewoon. ’s Middags werkte de ventilatie weere en verliep alles beter. Ik heb geen wetenschappelijke publicatie hierover, maar die zal vast wel te vinden zijn. Dit document van een school praat er wel over en ik denk dat het wel iets algemeens is. http://www.nldata.nl/laurentius/bontepael/documenten/Jaarverslagen%20Bonte%20Pael/Jaarverslag%20De%20Bonte%20Pael%202010-2011.pdf De… Lees verder »
Prettig om te weten dat de bemanning van onderzeeers die kernwapens vervoeren niet meer in staat zijn goed te blijven denken.
http://link.springer.com/article/10.1007/BF01959726#page-1
Lage concentraties voor een onderzeeer zijn 1% CO2 dus 10.000 ppm. Hogere CO lijkt mij een veel groter probleem.
Waarom zou het slecht zijn als de temperatuur 2ºC zou stijgen ? Of laat ik het anders uitdrukken, wat zou er economisch goed aan zijn als de Thames weer zou bevriezen in de winter? Waarom zou het economisch slecht zijn als de Noordpool aan het einde van de winter geen zeeijs zou hebben. We weten allemaal dat de zee de afgelopen 10.000 jaar 120m is gestegen . Erg negatief is dat voor de mensheid niet geweest. Dus deze meneer docent milieueconomie zou hieruit moeten opmaken dat hogere temperaturen goed zijn voor de economie. Maar wat moet ik verwachten van iemand… Lees verder »
Voor blootstelling tot 5000 ppm CO2 gedurende 8 uur is er geen maatregel nodig in de bedrijfsveiligheid. Een anecdotisch verhaal over 1200 ppm is dan ook niet overtuigend.
http://www.hse.gov.uk/pubns/priced/eh40.pdf (pagina 14)
Modellen zijn om het product te verkopen en berusten niet of nauwelijks op wat we dagenlijks waarnemen. Er wordt veel geld en werk in gestoken en geeft daarom fantastisch beeldmateriaal maar zijn een fantasie.
http://youtu.be/XegpJrG_qdA
” met een snellere overgang naar een koolstof-vrije energievoorziening ”
Nikola Tesla
http://en.wikipedia.org/wiki/Nikola_Tesla
(niet dat ik wiki zo geweldig vind)
@Rob en Hans Bedankt voor jullie reacties. Rob, jammer, ik kan je artikel niet lezen, of het kost me €35, da’s me even te veel. Die 5000ppm voor max 8 uur is in ieder geval interessant, dat is dus in ieder geval een waarde die we niet permanent op aarde willen hebben. En zeer waarschijnlijk iets minder ook niet, want 8 uur is natuurlijk wel erg kort om op aarde te leven. Verder lijkt me toch iets met die 1200ppm aan de hand, als dat in ieder geval de grens is die in scholen aandacht vereist. Zie ook: http://www.mmk.be/afbeeldingen/File/Binnenmilieu_en_Gezondheid_op_School.pdf en… Lees verder »
Ik ben fundamenteel en in principe er op tegen dat deze generatie zou moeten betalen voor de mogelijke problemen van een generatie die tien keer zo rijk is. Het is de plicht van deze generatie om de energiekosten zo laag mogelijk te maken. Externaliseren van onbekende kosten en dus maar een wilde gok doen is stelen van de armen van nu. Moeten vogelaarwijken betalen voor de *mogelijke* problemen in Blaricum? Had de generatie van 1900 voor ons de steenkool in de grond moeten laten zitten? Elke generatie heeft het recht om de low hanging fruits te oogsten, omdat de volgende… Lees verder »
Briljante ideeen hier! Laten we vooral in enkele tientallen jaren (terug)gaan naar het klimaat uit het Krijt tijdperk (zo’n 100 000 000 jaar geleden, een perfect klimaat -voor dinosauriërs-). Dan heeft de natuur (en de mens) lekker veel tijd om zich aan te passen. Ik zou dan wel alvast naar een hoger gelegen gebied verhuizen…
Ik niet, want er is ook nog zoiets als systeemtraagheid op impulsrespons. IJskappen storten niet spontaan in zee, het is niet voor niets dat de overgebleven ijskappen op groenland en antarctica begrenst zijn door water, dat heeft ze het lot van de scandinavische ijskap bespaart.
Arjan van Beelen, aanpassen aan wat? Je wil toch niet suggereren dat het huidige klimaat voor de aarde toevallig optimaal is? De extreme verschillen waaronder mens, plant en dier in staat zijn op hun eigen wijze te floreren (ruwweg van -50 graden tot +50 graden °C) is het gevolg van het aanpassingsvermogen van het ecosysteem en is uiteindelijk terug te voeren naar de principes van Darwin’s evolutieleer. Ik durf zelfs te stellen dat biodiversiteit toeneemt bij opwarming en er juist niet onder zal lijden. We zien toch ook dat het aantal soorten sterk toeneemt van pool naar evenaar, een effect… Lees verder »
Politici moeten beide scenario’s maatschappelijk waarderen en een keuze maken. De enige keuze die politici hebben is het najagen van economische groei. De definitie van economische groei is arbitrair gekozen. Een carbon tax is een stap in de goede richting wat AGW en een aantal andere zaken betreft, maar uiteindelijk zullen alleen structurele veranderingen (andere definitie van economische groei, begrenzing van maximaal privé-bezit en inkomen) de problematiek van grenzen aan de groei oplossen. De andere optie is niet al te gezellige totalitaire regimes, waar nepskeptici kennelijk vurig naar verlangen. :-P Off-topic: Hier nog een interessant artikel over de invloed van… Lees verder »
Neven,
Is dat niet die foto van een onderzeeboot op de noordpool medio 20e eeuw ?
@ Fulco
Ja, dat is die foto (alleen weet ik niet meer zeker of het op de Noordpool was).
Alles staat of valt met het tempo waarin de veranderingen zich plaatsvinden, en hoe groot die zijn. Veranderingen in de atmosferische samenstelling gingen tot nu toe meestal ook erg traag. Grote (en snelle) klimaatveranderingen vielen in het verleden vaak samen met massa extincties. Verder vallen de hier voorgestelde CO2 waarden en klimaatgevoeligheden ver buiten de binnen de wetenschappelijke wereld als realistisch beschouwde waarden. Als de temperatuur maar 2 graden stijgt bij concentraties van 2000 ppm CO2 dan is er qua temperatuur misschien niet zo veel aan de hand (echter het was voor het laatst ruim 100 000 jaar geleden zo… Lees verder »
@Hans Erren: Leuke redenatie, maar je gaat er daar impliciet van uit dat de overige veranderingen die door de mensen zijn veroorzaakt samen met de CO2 stijging ook leiden tot opwarming. Dit lijkt mij een erg grove en onrealistische aanname.
Arjan, Over die snelheid van opwarming hoef je je geen zorgen te maken. Als soort kan de mens zich prima aanpassen aan 3 of 4 graden stijging in 100 jaar. Het lukte mij zelfs in 24 uur en wel om van gemiddeld 15 C naar 25 C toen ik verhuisde van Nedrland naar Borneo. Geen enkel probleem. En al die vluchtelingen uit Somalie kunnen prima aarden hier in Nederland. Kenyanen lopen in ons kouwe kikkerlandje zelfs de Marathon. En ook het dieren- en plantenrijk heeft zich aardig aangepast toen de temperaturen stegen na de laatste ijstijd. In 20000 jaar is… Lees verder »
Arjan, En over die verzuring van de oceanen hoef je je ook geen zorgen te maken. In het Krijt en Jura tijdperk was het CO2 gehalte ver boven de 1000 ppm en nog nooit heeft de aardkloot zoveel koraal geproduceerd als in die twee perioden. Vandaar al die mooie klaksteenformaties in de Alpen, Dolomieten etc etc.
Arjan, onlangs was ik nog in Lapland en tot mijn verbazing kwam ik daar slakken en een blinde mol tegen. Nou vraag ik je toch. Dat zijn toch beestjes die minder snel kunnen migreren dan een vogeltje of een mens. Ik kan je verzekeren dat ze geen winterslaap hebben gehouden onder dat pak ijs van 2 km. Nee ze hebben die tocht naar het noorden helemaal alleen moeten afleggen. En waarom deden ze dat, ze hoefden toch niet zo nodig? Hadden ze het dan niet naar hun zin in Zuid Nederland en zuidelijker? En als het in Nederland gemiddeld twee… Lees verder »
@Chris Schoneveld. He he eindelijk iemand met een nuchtere kijk op de klimaat situatie. Ik geloof ook dat steeds meer Nederlanders het door hebben dat we worden belazerd met halve waarheden. Degene in machtposities hebben altijd gebruik gemaakt van het creeren van angst onder de bevolking om die bevolking te onderdrukken. Vaak, zoals nu, op aandringen van die bevolking zelf. Wat dat betreft hebben ze knap werk geleverd. Er is nu echter haast want de natuur werkt niet mee. Zou deze winter ,zoals velen denken ,extreem koud worden is de kans groot dat veel burgers de energie om het huis… Lees verder »
Rob, Inmiddels woon ik in Zuid Frankrijk waar de gemiddelde temperatuur hoger is dan het in Nederland zal worden aan het eind van de 21ste eeuw als de alarmisten gelijk krijgen.
Neven, bedankt voor die link. De conclusie lijkt erg prematuur, want ze zeggen zelf: “While the results need to be replicated in a larger study …..” Ze wijten het dus aan slechte ventilatie: “The primary source of indoor CO2 is humans. While typical outdoor concentrations are around 380 ppm, indoor concentrations can go up to several thousand ppm. Higher indoor CO2 concentrations relative to outdoors are due to low rates of ventilation, which are often driven by the need to reduce energy consumption. In the real world, CO2 concentrations in office buildings normally don’t exceed 1,000 ppm, except in meeting… Lees verder »
Als soort kan de mens zich prima aanpassen aan 3 of 4 graden stijging in 100 jaar. Het lukte mij zelfs in 24 uur en wel om van gemiddeld 15 C naar 25 C toen ik verhuisde van Nedrland naar Borneo. Geen enkel probleem. Het gaat natuurlijk om de extremen, hè. Wat als de piek van de hittegolf van 38 °C 4-5 graden omhoog gaat? Ik neem aan dat niet elke bejaarde en zuigeling in de wereld over airco zal beschikken. En het gaat niet alleen om de temperatuur, maar ook om extremere overstromingen en droogtes (wat niet zo geweldig… Lees verder »
Neven je gebruikt allerlei vreemde begrippen zoals “het klimaat dat uit balans raakt”. Sinds wanneer wordt het klimaat op een weegschaal gelegd? Het zijn allemaal vage begrippen die alarmerend moeten klinken. Waarom zou een warmer klimaat meer extremen hebben dan een kouder klimaat? Misschien heeft een kouder klimaat wel meer extreme koudeperiodes. Ik ben ook liever safe dan sorry en daarom wil ik er alles aan doen om een kouder klimaat tegen te gaan of dacht je dat een kouder klimaat beter is?
Chris Schoneveld, Dan wonen we dicht bij elkaar. Ik zelf woon net buiten Barcelona. We hebben weer zo’n verschrikkelijke normale zomer achter de rug. Woon hier nu 25 jaar en voor mijn gevoel is het alleen maar kouder geworden . Ik zal me wel vergissen . We wonen gelukkig zodanig dat zeespiegelstijging voor mij de eerste 5000 jaar geen probleem zal zijn. Ik ga echter van het omgekeerde uit, daling. Dat zou pas een ramp zijn.
Chris en Neven,
Het klimaat is altijd uit balans maar onderweg naar balans. En dat is zeker geen vaag begrip, sterker nog je kunt het prima formuleren.
Verder is het niet alarmerend als het klimaat uit balans is, hooguit vervelend of juist fijn.
Overigens zorgt verdubbeling van het CO2 gehalte nog steeds voor een temperatuurstijging van 0,48K.