Zo, even gewacht tot de storm is gaan liggen. VVD-kamerlid René Leegte gooide gisteren de knuppel in het hoenderhok door te pleiten voor verzelfstandiging van het KNMI. Het kwam nogal slordig (en ook foutief) verwoord in De Telegraaf terecht (die spraken namelijk over ‘opheffen KNMI’), waardoor hoongelach hem de hele dag ten deel viel.
Leegte gaf een toelichting op de radio, waarin hij duidelijk maakte dat het om de verzelfstandiging ging van het KNMI en niet om het opheffen. Ook liet hij daar doorschemeren dat het KNMI volledig op eigen benen zou moeten gaan staan. ‘Dat zou wel eens heel louterend kunnen zijn’, aldus Leegte. Die suggestie leverde vervolgens de tweede golf van verontwaardiging op.
Het is jammer dat Leegte zich op meerdere punten ongelukkig uitdrukte. Hierdoor zijn er veel voor de hand liggende woordgrapjes gemaakt over zijn achternaam en is de vraag ‘zou verzelfstandiging van het KNMI een goed idee zijn?’ nauwelijks aan bod gekomen.
Ik vind verzelfstandiging van het KNMI wel degelijk een goed idee. Deze stap is echter veel minder revolutionair dan velen denken.
Regeerakkoord over KNMI
Cees Molenaars, voorlichter van het KNMI, reageerde heel goed en rustig op de uitspraken van Leegte. In De Telegraaf zei hij:
Woordvoerder Cees Molenaars van het KNMI zegt in een reactie dat het ministerie en het KNMI in gesprek zijn over de toekomstige taken van het weerinstituut. In het regeerakkoord staat dat die nader zouden worden bezien. Letterlijk staat er ‘eventuele privatisering’, aldus Molenaars. „Atsma is hier volop mee bezig; hij stuurt waarschijnlijk kort na de zomer een brief naar de Tweede Kamer over het KNMI.”
Op de blog die Paul Luttikhuis naar aanleiding van Leegte’s uitspraken schreef kunnen we lezen wat er precies in het regeerakkoord staat:
‘De subsidies op het terrein van VenW worden beperkt. Daarbij zal het huidige takenpakket van het KNMI nader worden bezien (evt. privatisering).’
In dit licht moet de uitspraak van Leegte gezien worden. Er is in het regeerakkoord vastgelegd dat het takenpakket van het KNMI opnieuw bezien moet worden. Binnen deze discussie doet Leegte nu het voorstel om het KNMI te verzelfstandigen.
Is het KNMI onafhankelijk?
Molenaars noemt het KNMI in De Telegraaf ‘onafhankelijk’:
Maar er zal altijd een publieke taak voor het KNMI zijn en de onafhankelijkheid van het instituut is onbetwist, benadrukt de woordvoerder. Die onafhankelijkheid is recentelijk nog aangetoond door een International Review Committee. Daarnaast volgen we de richtlijnen van de World Meteorological Organisation (WMO) en de richtlijnen en de procedures voor integriteit van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, aldus Molenaars.
Hier heb ik een andere mening over. KNMI’ers vallen rechtstreeks onder het ministerie van voorheen Verkeer en Waterstaat en tegenwoordig het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Een KNMI-onderzoeker is dus in feite een ambtenaar. Waarom is dat problematisch? Ambtenaren worden doorgaans niet geacht het beleid van hun eigen minister of staatssecretaris tegen te spreken.
En inderdaad zul je het KNMI of een KNMI’er vrijwel nooit in de media het klimaatbeleid van de staatssecretaris horen afvallen . Individuele KNMI-onderzoekers kunnen wel interviews geven aan de media maar de artikelen die dat oplevert moeten eerst goedgekeurd worden door de afdeling voorlichting. Die afdeling zal er op toezien dat KNMI’ers geen uitspraken doen die in strijd zijn met het IPCC dan wel met het klimaatbeleid van hun (eigen) ministerie.
Ik weet dat er ook onder KNMI-onderzoekers een heel spectrum aan opvattingen bestaat over klimaatverandering. Je hebt ‘alarmisten’, een grote middengroep en zelfs een enkele ‘scepticus’. Dit is volkomen normaal. Het probleem is alleen dat de buitenwereld via de media niets meekrijgt van dit spectrum aan opvattingen, omdat het KNMI naar buiten toe blijkbaar toch één boodschap wil of moet uitdragen. Dat is wat we voor het gemak de IPCC-visie zullen noemen.
Steeds meer wetenschappers bloggen tegenwoordig (op persoonlijke titel) maar geen enkele KNMI’er doet dat. Waarom niet? Geen enkele KNMI’er twittert ook, voor zover ik weet. Waarom niet? KNMI-onderzoekers zijn veel minder vrij in hun doen en laten dan laten we zeggen een gemiddelde universitaire onderzoeker. Dit heeft in mijn ogen alles te maken met het feit dat ze onder het ministerie hangen.
Daarbij speelt nog mee dat het KNMI het focal point is van het IPCC. KNMI is het Nederlandse aanspreekpunt voor het IPCC en de voordracht van auteurs en hoofdauteurs voor IPCC-rapporten vindt plaats via het KNMI. Het is dus niet vreemd dat het KNMI zich sterk verbonden voelt met het IPCC en de neiging heeft om de IPCC-visie uit te dragen.
Deze twee petten van het KNMI (rechtstreeks vallen onder het ministerie en focal point zijn van het IPCC) zorgen er in mijn ogen voor dat het KNMI onvoldoende onafhankelijk is. In ieder geval onvoldoende om te kunnen spreken van een ‘onafhankelijk onderzoeksinstituut’.
De oplossing
Er zijn in Nederland vele onderzoeksinstituten. De meeste hangen onder de KNAW of onder NWO. Het is veel logischer als het KNMI net als FOM, SRON en NIOZ ook een NWO-instituut wordt. Daarbij zou je kunnen denken aan een opsplitsing van de weer- en klimaattak van het KNMI. De weer-tak valt onder de ‘publieke taak’ waar Molenaars het over had en blijft bij het ministerie. De klimaattak wordt een NWO-instituut. Net als andere instituten ontvangt het KNMI overheidsfinanciering en voor de rest haalt het opdrachten binnen via EU, ESA etc. zoals nu ook al het geval is.
Het focal point van het IPCC gaat weg bij het KNMI en komt te liggen daar waar het hoort, bij het ministerie. Het IPCC is immers een intergovernmental body. Uiteraard kan het ministerie KNMI’ers blijven voordragen om mee te schrijven aan de IPCC-rapporten.
De veranderingen zijn dus vrij subtiel en verre van revolutionair maar toch heel cruciaal. Wil je een onafhankelijk onderzoeksinstituut zijn (en uit ervaring weet ik dat de meeste KNMI-onderzoekers dat heel graag willen) dan moet je niet te nauw verbonden zijn met het ministerie dat gaat over klimaatbeleid en ook niet met het IPCC.
Uitstekend idee Marcel
Bedankt Marcel, even de kwaliteitskrant de Telegraaf tot de orde roepen. pfff, journalistiek…
Maar die weertak moet helemaal niet bij het Ministerie blijven, want dat werk pikt de markt al op. Dus inderdaad, wel splitsen, maar laat de weertak zich zonder instituutsfinanciering maar zelf bedruipen, net als de meteo consults en andere weer onlines. Want anders gaan we oneerlijk concurreren, en dus geld weggooien.
Een aangenaam helder geluid, waarbij ik de visie van Realist over de weertak kan onderschrijven. Ik vermoed zelf dat dit een voorwaarde zal zijn bij verzelfstandiging gezien Europese regels over concurrentie. Wel maakte Leegte het zichzelf moeilijk door over die 20% afhankelijke – hij bedoelde daarmee partijdige – medewerkers te spreken. Elk overheidsinstituut is namelijk afhankelijk, zowel in financiële zin als in de betekenis die Marcel hier geeft: ambtenaren kunnen niet openlijk hun minister en het beleid tegenspreken. Op dat laatste valt wel iets af te dingen. Ambtenaren zullen niet snel in functie beleid tegenspreken of de media opzoeken als… Lees verder »
Ik denk eerder dat verzelfstandiging die problemen zal verergeren.
Bart, interessant, verklaar je nader?
De veronstelling dat de weermarkt commercieel levensvatbaar is zonder overheidsbijdrage is onjuist. Een gezonde weermarkt kan alleen maar bestaan bij de gratie van de aanwezigheid van wat je “informatie-halffabrikaten” zou kunnen noemen. Denk aan allerlei soorten waarnemingen en weermodellen. Er is geen enkel commercieel bedrijf dat bijvoorbeeld in staat is om hoog kwalitatieve satellietwaarnemingen te leveren. Die investering – satelliet, infrastructuur + bijbehorende kennis – is simpelweg te duur voor een bedrijf om maken. Zoveel geld zit er nou ook weer niet in de weermarkt. Daar heb je overheden voor nodig die ervoor zorg dragen dat die infrastructuur er is… Lees verder »
Later meer.
Ik kan trouwens goed vinden in het betoog van HB (belang van continuiteit en op het peil houden van specialistische kennis). Privatisering staat daarmee op gespannen voet.
@Honest Broker: Met die weertak bedoelde ik slechts het hele kleine onderdeel dat weerberichten samenstelt voor media en specifieke beroepsgroepen (visserij, boeren)en die dus ‘eindprodukten’ verkoopt. Daar vallen dan ook nog weermannen en -vrouwen onder die door de KNMI aan de televisie worden geleverd. Dat zijn commerciële activiteiten die ook door Meteo-consult worden verricht. Ik vermoed zelfs dat die activiteiten bij verzelfstandiging met behoud van overheidssubsidie afgestoten moeten worden. Ik bedoelde dus niet de onderdelen van het KNMI die de ‘informatie-halffabrikaten’ leveren, metingen doen en weermodellen maken. Mij is het lood om oud ijzer, maar ik denk dat er Europese… Lees verder »
Honest Broker meldt op Climategate dat het KNMI met speciale weerberichten voor de luchtvaart (ook eindprodukten) jaarlijks tien miljoen binnen haalt. Dat is nogal een aanzienlijk deel van hun totale begroting. Als dat – volgens mijn eigen mening hierboven – ook afgestoten zou moeten worden, vraag ik mij af welke gevolgen dat heeft voor het KNMI als kennisinstituut. Kortom ik ben weer even terug bij af.
http://www.dagelijksestandaard.nl/2011/06/staat-leegte-alleen-met-zijn-kritiek-op-knmi
Met dank aan Honest Broker voor specifieke info, nuance en analyse. Ben via het rapport uit zijn link op Climategate er achter gekomen dat ruim 10 jaar geleden er al een splitsing was tussen het publieke en commerciële deel van de KNMI (werd Holland Weather Services, HWS). Verbaas me dat het KNMI nu toch weer commerciële inkomsten uit de luchtvaart heeft, en daarmee concurreert met Meteo Consult. Maar ik ga er van uit dat de liberalen van de VVD hier goed naar zullen kijken.
Zo had ik het nog niet gezien, ik begrijp nu je punt. Zover had ik nog niet doorgedacht. De bijdragen van Honest Broker en Fred Versteeg maken je verhaal alleen maar completer. Ik zou het ook weer niet te ingewikkeld maken. Als het eventjes kan zou ik het spul zo veel mogelijk bij elkaar houden. Ik kan mij goed voorstellen dat er de verschillende disciplines binnen de organisatie regelmatig samenwerken en aan gemeenschappelijke projecten werken. Evengoed zou ik er ook geen halszaak van maken en verwachten dat de “Biltse lente” dan opeens gaat aanbreken.
@Herman Vruggink
Je hebt gelijk, ik verwacht ook geen Biltse Lente, maar toch zal het voor de KNMI’ers zelf en voor de media een hele opluchting zijn als er vrijer gediscussieerd kan worden. Ter illustratie, ik gaf een colloquium over mijn boek bij het KNMI. Een filmmaker die mij volgt mocht geen opnames maken. Terwijl het toch een openbaar colloquium was. De reden die KNMI gaf was dat KNMI’ers zich onvoldoende vrij zouden voelen om hun mening te geven als de camera zou draaien.
gr Marcel
Dus de KNMI’ers mogen het ook niet zeggen als ze vinden dat het klimaatbeleid van het ministerie veel te soft is en dat beleidsmakers te veel hun oren laten hangen naar de God van oneindige economische groei? Dat is inderdaad geen beste zaak. Maar of privatiseren de beste oplossing is? Het is de vraag van wie ze dan afhankelijk worden. Pseudo-skeptici zouden juist blij moeten zijn dat de opzet is zoals die is. De politiek levert lip service en het KNMI kan er helemaal niets tegenin brengen! Daarmee winnen we tijd totdat de nieuwe kleine ijstijd zodanig doorzet dat iedereen… Lees verder »
Dat kan ook komen omdat ze niet zo’n zin hebben om dezelfde behandeling te ondergaan als een aantal Amerikaanse en Engelse collega’s die door de pseudo-skeptici aldaar uitgekozen zijn in hun strategie van ‘Pick the Target, Freeze It, Personalize It and Polarize It.’
Jouw insinuatie dat vele KNMI’ers graag vrijuit zouden willen zeggen dat AGW geen enkel probleem is en dat het IPCC een gepolitiseerde, alarmistische propaganda-puinhoop is, kan natuurlijk ook kloppen.
Even een ander geluid: het valt echt wel tegen hoeveel Nederlandse wetenschappers bloggen. Ik ben laatst met een lijstje begonnen, en kom uit op: http://roymeijer.weblog.tudelft.nl/2011/04/27/nederlandse-wetenschapsgerelateerde-blog Dus dat ‘steeds meer’ is voor de NLse situatie (nog) niet helemaal juist, denk ik. Wetenschappers publiceren in andere media, en bloggen zit hier nog niet heel erg in de aard van wetenschappers. Misschien speelt dat ook nog een rol? Daarnaast, uit ervaring: als je ook maar iets vindt als wetenschapper van het klimaat, en daar wat voor media dan ook mee haalt, dan zijn de partijen er als de kippen bij om jouw standpunt… Lees verder »
Roy, Hier heb je zeker een punt en rond het thema klimaat is Bart Verheggen (ECN) http://klimaatverandering.wordpress.com/ een van de weinige onderzoekers die er een serieuze blog op na houdt. En Ernst Schrama van jouw TU Delft in bescheidener mate http://ejo-twitter.blogspot.com/. De meeste kennis over thema’s die cruciaal zijn in het klimaatdebat zit echter bij het KNMI en het is toch wel jammer dat zij, en dan bedoel ik met name de onderzoekers, niet de voorlichters, zich niet mengen in de discussies in de blogosfeer. Van wat ik zo opvang van KNMI’ers zelf wordt bloggen en twitteren sterk afgeraden door… Lees verder »
Iedereen in Nederland mag twitteren, bloggen, websites bouwen, op forums reageren etc. Je mag zelfs kritisch zijn over het beleid van je bedrijf, of de regering. En ik weet dat het bij KNMI medewerkers niet anders is dan bij de rest van de wereld. Er zijn zelfs commissies waarin je kunt meepraten en kritiek kunt leveren op je onderneming, dit noemen we medezeggenschap. Ook mag iedereen ongeacht het werk wat hij doet lid worden van een politieke partij, allemaal geen probleem. Maar wat er helaas voor klimaatsceptici niet gebeurt is dat blijkbaar het KNMI makkelijk in discussie gaat met klimaatsceptici,… Lees verder »
Maar wat er helaas voor klimaatsceptici niet gebeurt is dat blijkbaar het KNMI makkelijk in discussie gaat met klimaatsceptici,
Ernst, dat is nou net weer niet waar. KNMI is best bereid om met sceptici in gesprek te gaan. Ik gaf een colloquium, Noor van Andel. In het verleden McIntyre.
Dan begrijp ik je betoog niet, en ook je artikel in het NRC niet waar je tegenovergestelde lijkt te beweren. Verder begrijp ik dan ook niet wat je met http://www.climategate.nl probeert te bereiken.
Ernst, ik deel jouw mening niet dat KNMI-onderzoekers zo vrij zijn. Ik stel dat ze door de nauwe relaties met het ministerie en het IPCC sterk de neiging hebben om naar buiten toe de ‘partijlijn’ uit te dragen. Nou vinden veel mensen dat prima, maar je moet niet beweren dat je dan zo’n onafhankelijk onderzoeksinstituut bent. Ik zou het beter vinden als die banden met het ministerie en het IPCC veel losser werden zodat de leiding van het KNMI ook niet meer zo krampachtig om hoeft te gaan met wat KNMI’ers in de media doen.
Marcel
Ik werk niet voor het KNMI, maar ik weet wel wat het KNMI doet en wat hun beleid is. Ik deel de mening niet dat het KNMI nauw verbonden is met de IPCC “lijn der gedachten”, of dat het KNMI alleen bijdraagt aan de Nederlandse IPCC bijdragen, etc. Er is geen leiband. Wat ik wel weet van het KNMI is dat ze een aantal wettelijk opgedragen taken hebben, en daarnaast is het zo dat ze zelfstandig onderzoek en b.v. ook voorlichting doen. Uiteindelijk is het zo dat het KNMI gewoon het beleid van de minister uitvoert zoals elk ministerie, universiteit,… Lees verder »
Ejo Schrama, goed gezegd, zeker over IPCC is het belangrijk om dat naar voren te brengen, want blijkbaar wordt het door velen totaal niet begrepen hoe het IPCC functioneert.
EJO: Ik weet niet waar het waanidee vandaan komt dat het KNMI de partijlijn van het IPCC zou moeten volgen,waarschijnlijk is dit gewoon niet waar. Ernst, heb je mijn boek gelezen? Ik laat erin zien dat IPCC systematisch sceptische literatuur heeft weggelaten of afgezwakt om de broeikashypothese zo overtuigend mogelijk neer te kunnen zetten. Denk aan de fameuze climategate quote: I can’t see either of these papers being in the next IPCC report. Kevin and I will keep them out somehow – even if we have to redefine what the peer-review literature is ! Nu heeft het KNMI (plus PBL… Lees verder »
Marcel, Dat is een circelredenering van wat heb ik jou daar. Als bewijs dat KNMI, PBL, PCCC, ik, en wellicht de hele klimaatwetenschap de partijlijn van het IPCC (moeten) volgen noem jij het feit dat wij in onze review van jouw boek het niet op veel meer punten (wat IPCC kritiek betreft) met jou eens waren. Wellicht zijn we het niet met jou eens op het gebied van die vergaande kritieken. We hebben op een aantal fronten trouwens geschreven dat je wel degelijk een punt had, dus de impliciete kritiek dat we niet kunnen toegeven als er zaken niet goed… Lees verder »
Bart steek er maar de draak mee en trek het zoveel mogelijk uit z’n verband. Ik probeer ’te bewijzen’ waarom het KNMI de partijlijn van het IPCC volgt en niet geheel onafhankelijk is. Dat doe ik door erop te wijzen dat overduidelijk falen van het IPCC (bij de hockeystick, bij hide the decline, bij de temperatuurmetingen (de manier waarop is omgegaan met Michaels/McKitrick en De Laat/Maurellis)) niet wordt veroordeeld door het KNMI en door anderen in de klimaatgemeenschap. Als kritisch en objectief wetenschapper dien je inderdaad te ageren tegen de hierboven genoemde gevallen. Doe je dat niet, dan laat je… Lees verder »
Precies, Bart. Ik ben dat spiegelbeeld. Als ik een boek à la Marcel zou schrijven, zou ik erop hameren hoe regeringen altijd de wetenschappelijke bevindingen (ondanks alle moeite van milieuorganisaties in Werkgroep II) afgezwakt willen zien. Die regeringen moeten immers de belangen van de elite beschermen en dus de god van oneindige economische groei niet van het altaar stoten. Dit is tevens de reden van mislukkende klimaatconferenties en soft klimaatbeleid dat niet meer dan lip service is. Ik zou het hebben over hoe de trawanten van Bush hele stukken in wetenschappelijke rapporten wegstreepten, of een paar woorden aanpasten om de… Lees verder »
Paraphrasing Marcel:
“Als je het niet met me eens bent, dan ben je partijdig” (of dom, of blind, of iets anders).
Ik geef toe dat ik een dergelijke redenering ook wel eens toepas. Misschien dat ik ‘m daarom ook goed kan herkennen.
Over het met twee maten meten gesproken: Is het je nooit opgevallen dat zg skeptici hun kritiek eigenlijk maar 1 richting op laten gaan?
Bart Je hebt gelijk dat de meeste sceptici voornamelijk hun pijlen richten op de IPCC-visie en elkaar dus ook uit de wind houden, hoewel dat zeker niet voor alle sceptici geldt. Willie Soon en Richard Lindzen kennen elkaar goed (beiden Boston) maar Lindzen zegt openlijk dat hij weinig ziet in het algemeen in het verklaren van recente klimaatverandering door de zon. Dan zouden we in de dezelfde valkuil stappen als bij CO2, iets in die bewoordingen zei hij erover tijdens de Heartland conferentie een paar jaar geleden. Roy Spencer viel onmiddellijk de Lindzen-Choi paper aan toen die verscheen. En Spencer… Lees verder »
In mijn boek Staat van Alarm zou ik ook zeker een hoofdstuk wijden aan het feit dat klimaatmodellen niet in staat zijn om plotselinge veranderingen in het klimaatsysteem te voorspellen. Of zoals Paul Valdes in Nature schrijft: I argue that climate models of the current generation, as used in the latest assessment of the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), have not proved their ability to simulate abrupt change when a critical threshold is crossed. I discuss four well-documented examples of past rapid climate change (Box 1). In two cases, the models did not adequately capture the basic climate configuration… Lees verder »