Wanneer gaan klimaatwetenschappers onomwonden berichten over extreem weer?

Nu de stofwolken rondom de twitterstorm tussen Thierry Baudet en Gerrit Hiemstra enigszins zijn neergedaald, kunnen we eens rustig evalueren wat we hier met z’n allen van hebben opgestoken. Wat bij mij overheerst is een enorme teleurstelling over de rol die de (klimaat)wetenschap en de media spelen in het publieke debat over klimaatverandering. Ik zal aan de hand van een van de vier statements van Baudet laten zien waar die teleurstelling vandaan komt.

Het gaat om zijn eerste statement: “Er is geen toename in extreme weersomstandigheden”.

Onzin, twitterde Gerrit Hiemstra. Simon Rozendaal nam het vervolgens in de Volkskrant op voor Baudet (nadruk door mij aangebracht):

Er is wel een toename van extreme weersomstandigheden. In de context van het rapport betekent de Engelse term ‘low confidence’ niet dat er weinig vertrouwen is, maar dat er weinig wetenschappelijk bewijs is om een bepaald effect toe te kennen aan klimaatveranderingen. Een subtiel punt misschien, maar belangrijk. Dat het statistisch niet vaststaat dat het aantal cyclonen toeneemt (één variabele van de vele) door de opwarming, ontkracht niet dat extreme weersomstandigheden toenemen.

Jelmer Mommers in De Correspondent en Marlies ter Voorde op de website Nemo Kennislink maakten een soortgelijk argument als Gerlagh (meer zware regenval en meer hittegolven en dus toename extreem weer) en stelden Baudet en Rozendaal dus in het ongelijk.

Wat zal het publiek nu van deze discussie onthouden? Baudet zegt “geen toename in extreme weersomstandigheden” maar Gerlagh (de wetenschap) en anderen (Mommers, Ter Voorde) zeggen “wel een toename van extreme weersomstandigheden”. Dat is niet zo moeilijk natuurlijk. Baudet heeft de schijn tegen. Hij is geen klimaatwetenschapper en hij wordt door de meeste media sowieso afgeschilderd als een ‘gevaarlijke’ politicus met tamelijk extreme denkbeelden.

Dus de uitkomst van dit kortstondige debatje voor het brede publiek is: er is wel degelijk een toename van extreem weer door klimaatverandering en Thierry Baudet is een politicus die domme uitspraken doet over het klimaat.

De olifant in de kamer
Waarom is deze uitkomst zo teleurstellend? Het antwoord ligt besloten in het citaat van Simon Rozendaal. Die wijst erop dat er geen trend is in orkanen, overstromingen en droogte. Daar had hij nog tornado’s aan toe kunnen voegen. Hier komt Roger Pielke Jr., een van de bekendste onderzoekers wereldwijd op het gebied van extreem weer en de schade die daardoor veroorzaakt wordt. Hij schreef dit stuk in 2014 toen twee IPCC-rapporten (SREX en AR5) met claims over extreem weer verschenen waren (vet door mij):

To identify changes in extreme weather, it’s best to look at the statistics of extreme weather. Fortunately, scientists have invested a lot of effort into looking at data on extreme weather events, and recently summarized their findings in a major United Nations climate report, the fifth in a series dating back to 1990. That report concluded that there’s little evidence of a spike in the frequency or intensity of floods, droughts, hurricanes and tornadoes. There have been more heat waves and intense precipitation, but these phenomena are not significant drivers of disaster costs. In fact, today’s climate models suggest that future changes in extremes that cause the most damage won’t be detectable in the statistics of weather (or damage) for many decades.

Hier staat alle belangrijke informatie over extreem weer in één alinea. Geen trend in zowel de frequentie als de intensiteit van overstromingen, droogte, orkanen en tornado’s. Weliswaar een toename van extreme neerslag en hittegolven, maar die hebben weinig effect op schade.

Pielke publiceerde dit artikel op de website 538 van Nate Silver (een soort Amerikaanse Maurice de Hond) en het zou het begin van het einde inluiden van zijn carrière in de klimaat/milieuwetenschap. Hoewel er inhoudelijk niets op het artikel viel aan te merken en de claims hierboven volledig in lijn zijn met het IPCC en Pielke ook tot twee keer toe exact dezelfde boodschap verkondigde in getuigenissen in Washington (in 2013 en 2017) was zijn boodschap in de VS voor sommige groeperingen zo incovenient (om Al Gore maar te citeren) dat hem het werken in dit veld nagenoeg onmogelijk werd gemaakt. Omdat hij tenure heeft kon hij zijn salaris behouden en een switch maken naar een ander veld (sportbeleid). Pielke schreef over deze onaangename episode uit zijn loopbaan een opiniestuk in de Wall Street Journal: My Unhappy Life as a Climate Heretic.

Pielke blogt nog wel eens per maand over klimaat- en energiebeleid met speciale aandacht voor extremen. Vorig jaar kreeg Amerika na een opmerkelijk lange ‘stilte’ van 12 jaar weer eens twee zware orkanen over zich heen: Harvey en Irma. Die twee orkanen alleen zorgden voor 70% van de wereldwijde schade door extreem weer in 2017!

De totale schade door extreem weer neemt weliswaar toe in de tijd maar gecorrigeerd voor GDP is er eerder een afname dan een toename:

De jaarlijkse schade door weer gerelateerde schommelt zo rond de 0,2% van het GDP. In 2017 was er relatief veel schade en die werd dus voor ongeveer 70% bepaald door Harvey en Irma. Het aantal slachtoffers dat valt door extreem weer is de afgelopen eeuw spectaculair gedaald.

Herverzekeraar Munich Re houdt de schade en het aantal slachtoffers door extreem weer en ander natuurgeweld nauwgezet bij. Dit kaartje toont de belangrijkste rampen uit 2017. Daar zitten geen rampen tussen die veroorzaakt zijn door “extreme neerslag” of “hittegolven”. Merk ook op dat het IPCC claimt dat extreme neerslag zou toenemen maar dat die extreme neerslag dus niet heeft geleid tot meer overstromingen.

De olifant in de kamer is dus dat telkens maar herhalen in het publieke debat dat ‘extreme weersomstandigheden toenemen’ zonder te vermelden dat orkanen, overstromingen, droogte en tornado’s wereldwijd niet zijn toegenomen het publiek volledig op het verkeerde spoor zet. En dat is niet alleen Reyer Gerlagh aan te rekenen. Dat is ook het KNMI, het PBL, de ministeries en vele andere experts aan de universiteiten aan te rekenen. Ik nodig de lezers uit om op zoek te gaan naar een onomwonden statement van een Nederlandse (klimaat)wetenschapper in de media of op een website waarin onomwonden wordt gezegd wat Roger Pielke Jr. hierboven schreef op de website van 538. Ik gok dat zo’n statement niet gevonden zal worden en daarmee hebben de Nederlandse experts de Nederlandse bevolking dus zeer selectief voorgelicht over extreem weer.

Ik wees daar jaren geleden al eens op in dit blogbericht waar ik liet zien dat het KNMI zeer selectief schreef over het SREX-rapport van het IPCC:

Voor de komende 20 tot 30 jaar is de verwachte toename van weerextremen klein ten opzichte van de natuurlijke variabiliteit. Vanaf 1950 is wel het aantal weerextremen toegenomen, maar hierbij zijn de regionale verschillen groot.

Wederom wordt de suggestie gewekt dat extreem weer toeneemt zonder te vermelden dat de belangrijkste extremen – orkanen, tornado’s, overstromingen en droogte – niet zijn toegenomen. Die vertaling was ook nog eens halfbakken want IPCC schreef zelf:

There is evidence from observations gathered since 1950 of change in some extremes.

De belangrijkste les voor Baudet is dat hij één woordje toe had moeten voegen aan zijn statement: Er is geen toename in belangrijke extreme weersomstandigheden. Dan was zijn statement niet alleen meer dan correct geweest, zijn statement had het Nederlandse publiek dan ook meer inzicht geboden dan alle Nederlandse experts de afgelopen jaren bij elkaar gedaan hebben.

Dus mijn oproep aan alle Nederlandse deskundigen op het gebied van klimaat: vertel, als je begint over extreem weer, onomwonden dat de voor schade en slachtoffers meest ingrijpende extremen wereldwijd niet zijn toegenomen. Wie dat niet doet en niet verder komt dan statements als “er is een toename van extreem weer” is simpelweg de kluit aan het belazeren.

Ik sluit af met een citaat van Roger Pielke Jr. die overigens te kennen heeft gegeven dat hij graag naar Nederland wil komen om met wie dan ook in debat te gaan over klimaatverandering, extreem weer en de schade daardoor. Wie pakt de handschoen op? KNMI? PBL? WUR? VU?

Claiming that the weather has gotten worse is today an important cultural shibboleth related to climate science. It’s not supported by the evidence but it serves an important role in the political debate over climate.